महापालिकेविषयी माहीती

स्थापना: 9 फेब्रुवारी 1998

लोकसंख्या: 5,02,793 (2011 च्या जनगणनेनुसार), सध्या अंदाजे 0.65 दशलक्ष आहे

भौगोलिक क्षेत्र: 118.18 चौ. किमी

राज्य: महाराष्ट्र

जिल्हा: सांगली

भौगोलिक पार्श्वभूमी आणि स्थान: सांगली-मिरज-कुपवाड हे दक्षिण महाराष्ट्रातील कृष्णा नदीच्या काठावर वसलेले शहरी समूह आहे. हे दख्खनच्या पठारावर आहे आणि जून ते सप्टेंबर या कालावधीत गरम उन्हाळा, आल्हाददायक हिवाळा आणि मान्सूनच्या पावसासह मध्यम हवामान आहे. शहर रस्ते आणि रेल्वेने चांगले जोडलेले आहे, ते एक महत्त्वाचे व्यावसायिक आणि औद्योगिक केंद्र बनले आहे.

इतिहास: सांगलीला एक समृद्ध इतिहास आहे, जो मराठ्यांच्या आणि नंतर ब्रिटिश राजवटीचा आहे. हे शहर भारतीय संघराज्यात विलीन होण्यापूर्वी पटवर्धन घराण्याने शासित असलेल्या सांगली संस्थानाचा भाग होता. मिरज हे ऐतिहासिकदृष्ट्या सांस्कृतिक आणि वैद्यकीय केंद्र म्हणून ओळखले जाते, जे त्याच्या शास्त्रीय संगीत परंपरेसाठी प्रसिद्ध आहे आणि महाराष्ट्रातील एक प्रमुख आरोग्य सेवा केंद्र आहे. कुपवाड एक औद्योगिक क्षेत्र म्हणून विकसित झाले, ज्याने प्रदेशाच्या अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

नागरी प्रशासन आणि विकास: सांगली-मिरज-कुपवाड शहर महानगरपालिका (SMKMC) ची स्थापना 1998 मध्ये या तीन परस्पर जोडलेल्या शहरांच्या नागरी विकासावर देखरेख करण्यासाठी करण्यात आली. ही दक्षिण महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी महानगरपालिका आहे आणि अत्यावश्यक सेवा पुरवण्यासाठी जबाबदार आहे:

• रस्ते पायाभूत सुविधा: वाहतूक कोंडी कमी करण्यासाठी अनेक सुनियोजित, रुंद रस्ते बांधण्यात आले आहेत.
• स्वच्छता आणि कचरा व्यवस्थापन: महापालिकेने स्वच्छता आणि कचरा विल्हेवाटीसाठी नाविन्यपूर्ण प्रकल्प राबवले आहेत.
• पाणी पुरवठा आणि ड्रेनेज: स्वच्छ पाण्याचा सातत्यपूर्ण पुरवठा सुनिश्चित करण्यासाठी आणि योग्य ड्रेनेज व्यवस्था राखण्यासाठी प्रयत्न केले गेले आहेत.
• स्मार्ट सिटी आणि सुशोभीकरण प्रकल्प: SMKMC ने शहराचे सौंदर्य वाढवण्यासाठी अनेक प्रकल्प हाती घेतले आहेत, ज्यात तलावाचे पुनरुज्जीवन, उद्यान विकास आणि रस्त्यांचे सुशोभीकरण यांचा समावेश आहे.
• झोपडपट्टी विकास आणि गृहनिर्माण: झोपडपट्टी भागातील राहणीमान सुधारण्यासाठी अनेक योजना लागू करण्यात आल्या आहेत.

 अर्थव्यवस्था आणि उद्योग: सांगली-मिरज-कुपवाड हे एक उदयोन्मुख औद्योगिक आणि व्यावसायिक केंद्र आहे. प्रमुख उद्योगांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

• हळद व्यापार: सांगली ही आशियातील सर्वात मोठी हळदीची बाजारपेठ आहे.
• वाइन उद्योग: हा भारतातील अग्रगण्य द्राक्ष आणि वाइन उत्पादन क्षेत्रांपैकी एक आहे.
• वैद्यकीय क्षेत्र: मिरज हे एक प्रसिद्ध आरोग्य केंद्र आहे, ज्यामध्ये अनेक रुग्णालये आणि वैद्यकीय संस्था आहेत.
• अभियांत्रिकी आणि उत्पादन: कुपवाडमध्ये अनेक लघु आणि मध्यम उद्योग आहेत.

पर्यटक आकर्षणे आणि सांस्कृतिक वारसा:

• गणपती मंदिर, सांगली – पटवर्धन शासकांनी बांधलेले गणपतीला समर्पित ऐतिहासिक मंदिर.
• इर्विन ब्रिज - कृष्णा नदीवरील एक सुंदर जुना पूल, नयनरम्य दृश्ये देतो.
• सांगलीचा किल्ला - प्राचीन स्थापत्यकलेचे दर्शन घडवणारा, मराठा काळात बांधलेला ऐतिहासिक किल्ला.
• दंडोबा हिल फॉरेस्ट रिझर्व्ह - ट्रेकिंग आणि वन्यजीव शोधासाठी एक निसर्गरम्य ठिकाण.
• मिरज संगीत वाद्य उद्योग – उच्च दर्जाचे भारतीय शास्त्रीय वाद्य, विशेषतः तानपुरा आणि सतार निर्मितीसाठी जगप्रसिद्ध आहे.
• विश्रामबाग वाडा – पेशवेकालीन वास्तुशिल्प वैभव दाखवणारे वारसा स्थळ.
• कृष्णा नदीकाठ - विरंगुळा आणि धार्मिक कार्यांसाठी एक शांत ठिकाण.

वाहतूक आणि कनेक्टिव्हिटी:

• रस्ता: शहर NH-166 आणि NH-48 मार्गे पुणे, मुंबई, कोल्हापूर आणि बेंगळुरू यांसारख्या प्रमुख शहरांशी चांगले जोडलेले आहे.
• रेल्वे: मिरज जंक्शन हे महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचे रेल्वे स्टेशन आहे, जे महाराष्ट्राला कर्नाटक आणि गोवा जोडणारे महत्त्वाचे रेल्वे केंद्र आहे.
• विमानतळ: सर्वात जवळचे विमानतळ कोल्हापूर विमानतळ आहे (50 किमी अंतरावर), पुणे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हे सर्वात जवळचे प्रमुख विमानतळ आहे.